Verhoog de kwaliteit van besluitvorming in de risicocultuur
Een vaak onderbelicht onderdeel van de risicocultuur is de besluitvorming binnen de organisatie. Onze training kwaliteit van besluitvorming geeft de deelnemers een kader voor kwalitatief goede besluitvorming en maakt het op een praktische manier toepasbaar voor de dagelijkse praktijk. Dit doen wij door praktijkgevallen te bespreken en onderdelen van beperkt rationele besluitvorming zelf te ondervinden.
Kwaliteit van het besluit
In het besluitvormingsproces bestaan verschillende risico’s, waarvan men zich vaak slechts ten dele bewust is, terwijl deze belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de prestaties, en soms zelfs de continuïteit, van de organisatie. In alle strategische besluiten (zoals bijvoorbeeld ten aanzien van grote investeringen of fusies, nieuwe producten of markten) is sprake van onzekerheden. De wijze waarop wij omgaan met deze onzekerheden bepaalt in belangrijke mate de kwaliteit van het besluit. Een belangrijke eerste stap daarin is het bewust zijn van de mogelijke valkuilen in de besluitvorming.
Keuze alternatieven
Het resultaat van de risico’s in het besluitvormingsproces kan zijn dat in de besluitvorming niet het beste (meest optimale) alternatief wordt gekozen. Dit kan plaatsvinden omdat bijvoorbeeld te weinig alternatieven worden onderkend, de gegevensverzameling voor de onderbouwing van de besluitvorming eenzijdig en selectief is of dat de risico’s en mogelijke uitkomsten van een besluit worden onderschat of overschat, zogenaamde biases.
Risico’s besluitvorming
Deze risico’s in de besluitvorming ontstaan met name door de volgende aspecten:
- ‘Cognitieve biases’ in de verwerking van informatie door de beslissers, waaronder o.a. framing (presentatie, verwoording) van de strategische voorstellen cq. besluiten). Framing is een techniek die (bewust of onbewust) wordt gebruikt bij het brengen van een boodschap en het overtuigen van mensen. Framing-effecten treden op indien gelijke voorstellen of situaties op verschillende wijzen worden beschreven en daarmee anders worden beoordeeld. De wijze en volgorde waarop informatie wordt gepresenteerd beïnvloedt de beoordeling.
- Affect heuristiek: affectieve biases waarbij eigenbelang en zelfinteresses de boventoon voeren. Heuristieken zijn efficiënte vereenvoudigingsmechanismen met een sterk selectief karakter. Ze zijn zeer bruikbaar bij het nemen van complexe beslissingen maar zij kunnen leiden tot fouten.
- ‘Groupthink’ (groepsdenken) waarbij de groepsdynamica bij beslissers tot ongewenste uitkomsten kan leiden. Groepsdenken is een denkwijze die plaatsvindt bij mensen die nauw met elkaar samenwerken. Zij hechten zoveel waarde aan een unanieme mening, dat deze unanimiteit belangrijker wordt geacht dan een kritische rationele instelling. De groepsleden leggen meer nadruk op het ‘wij-gevoel’ en zullen daardoor minder gemakkelijk kritiek uiten of informatie die de groepsvisie tegenspreekt, van zowel binnen als van buiten de groep, toelaten.
